Passief renoveren van gebouwen is op een aantal manieren anders dan passieve nieuwbouw.
Het maximale primaire energieverbruik voor ruimteverwarming is genormeerd op 25 kW per m2 gebruiksoppervlak per jaar in plaats van 15 Kw/m2Ag.
Punt is dat de plaats van de ramen niet meer vrij te kiezen zijn, daarmee vervalt een optimale oriëntatie tot de zon met dito opbrengsten. Hooguit kunnen er een paar extra ramen en dakramen op het zuiden toegepast worden.
Motto bij passiefhuis renovatie: Wanneer je het doet, doe het dan goed!
Latere verdere opwaarderingen zijn financieel gezien niet rendabel althans niet op korte termijn en bij halve energetische resultaten zijn de kosten/ baten niet in verhouding.
Meest optimale is de renovatie te doen wanneer groot onderhoud noodzakelijk is.
Franke architecten De architectenwerkgroep Tilburg Franke architecten
Obstakels bij verduurzamen woning:
1. Financiering.
2. Advies.
3. Garantie.
1. Het kan voor een opdrachtgever lastig zijn om wegen te vinden voor voldoende budget, ondanks dat de investering versus de opbrengsten (door veel minder energiekosten) gunstig uitpakt. Potentiële oplossingen hiervoor kunnen zijn: financiële constructies voor woonlasten voor energie zuinige renovaties, het ESCO model en servicekosten model. Verder kun je nagaan of er fiscale regelingen van toepassing zijn of subsidies, leningen met lage rente. Echter in de praktijk is niet geld maar arbeid en materialen het grootste probleem.
2. Het kunnen betrekken van deskundige adviseurs en partijen in de eerste stappen van het project en ook iemand die het hele project meeloopt, begeleid en controleert. Een Adviseur die aangeeft wat effectieve maatregelen zijn. Daarnaast is belangrijk, het maken van goede werktekeningen van de bestaande situatie en nieuwe situatie met tevens overzicht van alle werkzaamheden en de te maken stappen.
3. Zorg voor complete en optimale renovatie, dus zo hoogwaardig mogelijk. Alleen dan betaalt het zich terug. Bij suboptimaal heb je ook kans op bouwfysische gebreken en comfort klachten. Een kwalitatief hoogwaardige renovatie zorgt pas voor echte energiekosten besparingen die lonen. Vooraf vereiste prestaties moeten vastgelegd worden. Daarbij eensluidende afspraken voor kwaliteitsborging en certificering.
Waarom renoveren op passiefhuis niveau?
1. Een gezond binnenklimaat en voorkomen van gebouwschade.
2. Een optimaal comfort.
3. Rendabele besparingen op energiekosten.
Voorwaarden voor gezonde binnenlucht zijn: een schimmelvrij gebouw en voldoende ventilatie. Belangrijk hiervoor is een luchtdichte laag aan binnenzijde. Hiermee voorkom je dat vochtige binnenlucht doordringt tot de koudere zones in de constructie en daar condenseert.
Praktijk en aandachtspunten Passief renovatie.
1. Voorkomen koudebruggen.
Bekend probleem zijn natuurlijk de doorlopende vloerplaten voor balkons. Je kan dit ondervangen door het balkon volledig in te pakken met isolatie of vloerplaat afzagen en vrij hangend balkon. Andere oplossing zou kunnen zijn, het toepassen van het “doos in doos” principe.
2. Luchtdichting.
De luchtdichte laag kan zeker bij binnen isolatie voor een uitdaging zorgen. Echter het is belangrijk dat deze aaneengesloten wordt aangebracht. Lekken ontstaan vooral bij installatietechnische doorvoeren, door het dak bijvoorbeeld. Deze moeten vooraf, zorgvuldig worden gepland en per stuk rondom worden afgetaped. Manchetten of rubberen slab zijn opties.
3. Plaats van de kozijnen.
Plaats de kozijnen zoveel mogelijk in lijn met de isolatie. In het geval van binnen isolatie komt het kozijn dan verder naar binnen of plaats een achterzetkozijn. Wanneer je bij binnen isolatie het kozijn niet kan verplaatsen en ook geen achterzetramen kunt toepassen, laat dan de isolatie doorlopen tot over de dag van het kozijn.
4. Zorg voor ventilatieaanpak.
Punt is dat oude ramen ongewild ook als ventilatie dienst deden ivm betrekkelijke kierdichting e.d. Bij nieuwe ramen is dit veel beter. Hierdoor is er meer ventilatie nodig. Balansventilatie met WTW installatie is ook bij renovatie de juiste oplossing. Leidingen kunnen door oud schoorteenkanaal of via trapgat. Door de aanzuigventielen in badkamer, keuken, WC e.d. wordt de lucht door het huis gezogen eventueel met voorstuwers.
Thermische isolatie binnen of buiten?
Hier kunnen we kort over zijn, de buitenkant heeft de voorkeur!
Het isolatiepakket kan dikker worden uitgevoerd en thermische bruggen vormen geen probleem meer. Ook kunnen de kozijnen verder naar buiten, in lijn met de isolatie aangebracht worden zodat zonintreding niet belemmerd wordt. Ook de luchtdichte laag is eenvoudiger.
Echter in sommige situaties bijvoorbeeld bij woningen met een monumentale status is buitenisolatie geen optie. Je ontkomt dan niet aan binnen isolatie met voorzetwanden.
Nadeel is dat een aaneengesloten luchtdichting vooral bij de vloeren lastig is uit te voeren. Hierdoor kans op condens in de constructie. Vooral in de winter is er een groot dampdrukverschil tussen binnen en buiten. De warme lucht wordt hierdoor de buitenschil gedrukt met mogelijke condens gevolgen in de plaatsen waar de de luchtdichting niet goed is aangesloten.
Daarnaast kunnen er bij binnen isolatie thermische bruggen ontstaan omdat de isolatie ter plaatse van de vloeren niet door kan lopen met mogelijke condensatie als gevolg. Je kan dit min of meer voorkomen door het isolatiepakket dikker te maken of de hoek om te laten gaan.
Wist u dat in een niet geïsoleerd gebouw het risico op condensvorming op koudere oppervlakten kleiner is dan in een geïsoleerd gebouw. Dit komt omdat in een niet geïsoleerd gebouw de lucht zijn vocht kwijt kan op een groter oppervlak met hierdoor minder grote gevolgen.
Wat is adaptieve folie?
Ook wel intelligente folie genoemd. Dit is een folie die in de winter voor meer dampremming zorgt en in de zomer wordt de folie meer open zodat de vochtige constructie naar binnen toe kan uitdrogen. Beste van twee werelden dus.
Doos in Doos principe.
Met vorm van binnen isolatie schil wordt een zogenaamde dichte “doos” binnen toegepast. Deze loopt dan vanaf begane grond vloer langs de buitenwanden en verder onder het dak. Alles moet aansluiten ook de luchtdichte laag en dampremming. De bestaande vloeren moeten worden losgekoppeld en later bevestigd worden aan de binnenwand.
Wat ook kan dat het doos in doos principe per kamer of verdieping wordt toegepast. Per verdieping door een zwevende dekvloer te maken tussen woningen en per ruimte b.v. van een slaapkamer zodat het warmteverlies bij het raam open slapen wordt beperkt.
Dit principe wordt vooral toegepast bij Monumenten en beschermde stadsgezichten.
Nadeel van doos in doos principe is dat renovatie in bewoonde toestand eigenlijk niet haalbaar is.
Grofweg zijn er drie varianten om de bestaande gevelkozijnen aan te pakken:
- Met de bestaande kozijnen en daarbinnen een nieuw achterzetkozijn. Letop dat achterzetkozijn groter is ivm lichtinval.
- Opwaarderen bestaande kozijnen tot passief niveau (moeilijk uitvoerbaar)
- Vervangen van bestaande kozijnen door passief kozijnen.
Bij optie 1 heb je het voordeel dat je zonnewering in de tussenruimte van oude en nieuwe kozijnen kan toepassen. Het is als het ware binnen zonwering.
Opties om de gevels op te waarderen:
- Een extra isolerende laag aanbrengen met handhaving van de hele gevel.
- Vervanging van buitenspouwblad.
- Vervangen van hele gevel
- Nieuwe schil om gebouw principe.